Door Wellina Lueb-Coon

Voorjaar 1986 deed zich voor de knippers in Nederland een unieke gelegenheid voor. De tijdelijk in ons land verblijvende Mexicaanse knipkunstenares Olga Ponce Furginson liet iets zien van hoe de knipkunst zich in Mexico ontwikkeld heeft.

Zij demonstreerde voor knipkringen en op de Contactdag in Apeldoorn de methode van veel (ca. 40) lagen zijde-vloeipapier op elkaar geniet, waaruit volgens een daarop gelegd patroon door middel van beitel-en-hamer(!) en messen het motief werd gesneden. Deze knipsels, “papel picado” genoemd, zijn veel groter en grover dan het europese knipwerk. Maar door de felle kleuren zijn ze erg aantrekkelijk. Voor de mensen die haar al ontmoet hebben en ook voor degenen, die haar de komende jaren nog zullen ontmoeten, is het misschien leuk wat achtergrond in formatie door te geven. Olga is getrouwd, heeft vijf grote kinderen en is ook oma geworden. Zij volgde een opleiding aan een kunstacademie, maar sinds vijf jaar houdt zij zich bezig met de papierknipkunst. Haar interesse ontstond vele jaren geleden toen zij les gaf over de Mexicaanse cultuur in noordelijk Mexico. Sommigen van haar studenten droegen voorbeelden en ontwerpen aan. Naar toen ze nog meer exemplaren zocht vond zó weinig kunstenaars, die dat nog deden. Dus begon zij zichzelf de kunst te leren!

Zij bewerkt oude, traditionele Mexicaanse motieven en ontwerpt nieuwe ideeën in dezelfde stijl. Geboren in Mexico, maar nu wonende in Californië, houdt ze vele workshops (lessen) voor mensen in het onderwijs, om ze de kunst van het Mexicaanse knippen te leren. Het heeft veel toepassingsmogelijkheden voor de klaslokalen. Zij geeft ook graag workshops voor kinderen.

Omdat er weinig mensen zijn die deze kunst nog beoefenen, is zij intensief bezig hierop meer aandacht te vestigen. In de Mexicaanse cultuur zijn er veel feestdagen waarop deze kunst van bijzondere toepassing kan zijn. Dit geldt ook voor de feesten van het groot aantal Mexicaanse inwoners in Zuid-Californië.

“El dia de los ninos” (dag van de kinderen), 29 april, is de eerste van het kalenderjaar. Een van de meest gevierde feesten is ‘ de Mayo” (5 mei), waarop de Slag van Puebla herdacht wordt. Onafhankelijkheidsdag “Dia de la Independencia op 16 september, Dia de los Murtos, dag van de doden op 1 en 2 november,”Dia de la Guadalupen”(feest ter ere van de beschermheilige van Mexico) in december) zijn de andere feestdagen.

Een typische uiting van het papiersnijden, de papel picado, is een banier die vaak met meerdere op een rij, dubbelgeslagen over een touw, opgehangen wordt. Vaak worden deze versieringen buiten opgehangen boven de straten of van de kerk naar de dichtstbijstaande bomen. Ook langs terrasjes of als vlaggen aan stokken, die in vier windrichtingen aan een boom bevestigd zijn.

Het zonnige klimaat werkt wel mee en vergroot het bijzonder fleurige effect. Maar natuurlijk worden de banieren ook als binnenversiering gebruikt, in lange banen, soms gekruist onder het plafond, langs bars in café’s of achterin de marktkramen. Verjaardagen, trouwerijen en doopdiensten geven nog meer gelegenheid om deze papel picado’s te gebruiken.

Olga kreeg opdracht om restaurants te versieren en een keer zelfs werd ze gevraagd om de sfeer van een politieke bijeenkomst op te vrolijken met haar prachtige banieren.

Alle bij dit artikel afgebeelde knipsels zijn gemaakt door Olga Ponce Furginson.

Toen Olga en Wellina samen op bezoek kwamen viel me tussen alle vriendelijke, vredelievende en versierende knipsels dit potsierlijk uitgedoste geraamte op. Een lachende, graag vertellende Olga hield ongeveer dit spiegeltje voor:

Drijf niet de spot
en mijd de hoogmoed
trots mooi je bent
wacht ieder niet ’t gelijke lot?

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Knip-Pers 1987-1