Boomsymboliek

Door Rieny van Beek.

De bomen komen uit de grond
en uit hun stam de twijgen
en ieder vindt het heel gewoon
dat zij weer bladeren krijgen.
We zien ze vallen naar de grond
en dan opnieuw weer groeien.
Zo heeft de aarde ons geleerd
dat al wat sterft zal bloeien.

Toon Hermans

Bomen hebben altijd een belangrijke plaats ingenomen in het leven van de mensen. Ze hebben grote ‘betekenis voor het voortbestaan van het leven. De boom levert zuurstof en voedsel voor mens en dier. Het hout is een belangrijke grondstof in de industrie en bouw. De boom geeft bescherming, aan vogels en andere dieren bij regen en zonneschijn. Hij is een schuilplaats of vluchtplaats voor mens en dier. Hij is een woonplaats voor vogels en insecten. De boom is soms een klimboom en uitkijkpost.

Een bekend gebruik van de boom als eenheidssymbool is de familiestamboom. In één oogopslag is te zien dat al die mensen en kinderen bij elkaar horen. Het heden bestaat niet zonder het verleden en het handelen van nu is van belang voor de toekomst. Op familiewapens komt vaak een levensboom voor, meestal is dat een eik of linde, soms is het alleen een tak. De linde is het symbool voor de echtelijke liefde.

Symboliek van boom, bloesem en vrucht.
Bomen hebben vaak een symbolische betekenis. Zo is de eik het symbool voor gastvrijheid, de beuk betekent voorspoed, de berk spreekt van zachtmoedigheid, de acacia geeft vriendschap aan en de es is grootheid. De populier betekent moed, de meidoorn spreekt van hoop, de kastanje straalt weelde uit, de treurwilg beeldt verdriet uit, het is de boom van het dodenrijk en het ongeluk. De iep betekent waardigheid, de lariks symboliseert dapperheid en de spar spreekt van hoop in tegenslag. De palmtak of lauwerkrans betekent overwinning. De ceder is een prachtige, altijd groene boom met een heerlijke geur. De wormen hebben geen vat op zijn hout. Het is een symbool voor kracht en eeuwig leven. De cypres is ook altijd groen en staat veel op kerkhoven, het is een symbool voor rouw.

In veel culturen vormen de bloesems van bomen het beeld van de rijkdom van de schepping en het bestaan. Sommige bloesems hebben een symbolische betekenis. Kersenbloesem betekent een goede opvoeding, appelbloesem zegt: zijn roem is groot, amandelbloesem is het symbool voor ontwakend, nieuw leven.
In China is de perzikbloesem het symbool voor onsterfelijkheid en de pruimenbloesem betekent lang leven. Na de bloei komen de vruchten aan de boom. Bij de vruchten gaat het om de kwaliteit. Een goede boom brengt goede vruchten voort. Een vruchtdragende boom is een symbool voor hoop. Vruchten kunnen ook een symboliek in zich hebben. De appel is in de oudheid bekend om zijn zoetheid en schoonheid en daarom het symbool van liefde en vruchtbaarheid. Het overreiken of toewerpen van een appel geldt als een liefdesverklaring. De appel uit het paradijsverhaal betekent verleiding. De peer is het symbool voor genegenheid, de walnoot geeft verstand aan, de citroen levenslust en de braam afgunst. De framboos betekent wroeging en de bosbes verraad. De ananas zegt: U bent volmaakt. De cranberry is een genezing voor hartzeer, de perzik zegt: Uw charme en uw goede karakter vinden hun gelijke niet.

Gelezen:
De Boom, een uitgave van de Projectgroep Interreligieuze Dialoog.
De taal der bloemen, Kate Greenaway.

Alle knipsels op deze pagina’s zijn van Rieny van Beek.

Afmetingen:

  1. Herfst 17 x 24.5 cm
  2. Fantasieboom 11 x 7 cm
  3. Apenboom 28 x 20 cm
  4. Verjaardagsboom 25 x 17 cm
  5. Stamboom 25 x 17 cm.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Knip-Pers 1992-2