Valentijsdag 14 februari

Door Rieny van Beek.

Op 14 februari is het Valentijnsdag, dat is de dag om vrienden een groet te sturen in de vorm van een kaartje of boeket bloemen. Reeds de oude Romeinen vierden op 14 februari het feest van de godin Juno Regina. Dan kreeg elke man door trekking van het lot een vrouw, om die dag feest mee te vieren. De godin Juno is van oorsprong het symbool van de vrouwelijke vruchtbaarheid en werd later de vrouw van Jupiter, de oppergod van de Romeinen, de god van het licht. Het christendom veranderde dit heidense liefdesfeest tot de feestdag van de Heilige Valentinus, die op 14 februari 269 werd onthoofd om zijn geloof. Hij was bisschop van Terni en men zegt dat hij een voortreffelijk raadsman was voor ieder die zijn hulp inriep. Hij gaf allen die van heinde en ver naar hem toekwamen bij het afscheid steeds een bloem.

Een andere legende vertelt van een Romeinse priester Valentijn. die op 14 februari 270 gedood zou zijn. Hij was bevriend met de dochter van de rechter. De avond voor zijn onthoofding stuurde hij haar een afscheidsbrief, waaronder hij schreef: van je Valentijn.

In de Angelsaksische landen werd de liefdesbrief vereenzelvigd met de Heilige Valentijn en daarom Valentine genoemd. Het was daar de gewoonte dat verliefden op 14 februari aan hun uitverkorene een – meestal anonieme – liefdesbrief of valentine stuurden. Soms werd het een officieel huwelijksaanzoek, die de verlegen aanbidder zond naar zijn geliefde. In Engeland was dit gebruik zo algemeen, dat de amoureuze koning Hendrik VIII in 1537 Saint Valentine’s Day tot officiële feestdag verklaarde. En een fransman, Charles Orléans, die 25 jaar in Engeland verbleef, waardeerde Valentine”s Day zo, dat hij het feest in Frankrijk introduceerde. In deze tijd werden de kaarten of brieven nog met de hand gemaakt, geknipt. gesneden, beschreven en gekleurd.

Omstreeks 1850 ontstonden er in Engeland bedrijven voor het vervaardigen van Valentines; Ze werden gemaakt van fijn papieren kant met in het midden een afbeelding van bloemen, kinderen, harten of vogels, die met de hand ingekleurd en verfraaid werden (te vergelijken met onze bidprentjes).

Ook in Duitsland en Zwitserland kende men de liefdesbrieven, hartenbrieven en göttelbrieven (bij geboorte). Emigranten namen deze gewoonten mee naar Amerika en zo werd de duitse Liebesbrief in verband gebracht met de engelse Valentine.

De emigranten brachten ook de kunst van het knippen mee en omdat zij zich vooral in de staat Pennsylvania vestigden werd deze kunst Pennsylvania-German knipwerk genoemd. Velen behoorden tot een protestantse groepering, zoals de Mennonieten en Lutheranen, en waren zeer bedreven in het maken van geboorte- en huwelijkscertificaten. Deze waren vaak in de vorm van een hart of harten en versierd met vogels, meestal duiven. In de rand waren geknipte versieringen en in het midden geschreven tekst, vaak met een christelijke spreuk of wens erbij Ook waren de Pennsylvania-German vrouwen bedreven in het knippen van kastrandjes, schoorsteenrandjes of raamversieringen. In het boek “Het Kleine Huis”, van Laura Ingles, wordt beschreven hoe moeder eens per jaar nieuwe randen knipt voor de planken, meestal uit krantenpapier of pakpapier.

Tegenwoordig is het nog steeds in Amerika gewoonte om elkaar op Valentine’s Day kaarten te sturen. Hoewel er veel gedrukte kaarten te koop zijn, worden ze toch ook zelf gemaakt en staan er in verscheidene tijdschriften voorbeelden.

Misschien wordt het bij ons ook nog eens een algemeen gebruik om op 14 februari aan elkaar te. denken.

Een amerikaanse gewoonte is om elkaar op Valentijnsdag een hartebrief te sturen. Als kniptip zijn hier een paar hartebrieven. Natuurlijk zijn deze ook voor andere gelegenheden te gebruiken, zoals bij een verjaardag, geboorte of huwelijk.

U kunt het hart in zwart of een kleur knippen en als versiering op een witte kaart plakken. Ook kunt u het hart wit knippen, er een felicitatie in schrijven en het geheel op een gekleurde kaart plakken.

Hier volgt de werkwijze volgens amerikaanse methode, uit het tijdschrift Holiday Crafts (januari 1987); de ontwerpen zijn van Kathy Engle.

  1. Trek de voorbeelden over net carbonpapier op de achterkant van het te knippen papier.
  2. Vouw het papier dubbel langs de stippellijn, eventueel nietjes langs de rand om verschuiven te voorkomen.
  3. Knip eerst de binnenste versieringen uit het hart kijk naar de afgebeelde kaarten wat weggeknipt moet worden.
  4. Knip nu de buitenzijde van het hart.
  5. Plak het hart op een kaart.

Met dank aan Willina Lueb, van wie ik verschillende artikelen uit Amerikaanse tijd schriften mocht gebruiken.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Knip-Pers 1988-1