Als je nog nooit geknipt hebt en je wilt een paar tips om te beginnen, dan kan je gebruik maken van de informatievellen die je hier kunt downloaden. Wil je meer, dan is Iederen kan knippen misschien iets voor je. Dit boekje bestel je eenvoudig via de website van de Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst. Verder bestaan er verschillende praktische gidsen zoals Leer knippende zien van Irma Kerp-Schlesinger en Kleurrijke knipsels van Conny Lahnstein. Tweedehands exemplaren van deze boeken vind je in het boekwinkeltje van de vereniging.

oefenblad 1

Door Wies Palma

In de Knip-Pers van maart 2010 waren acht ‘zomaar-tjes’ geplaatst: acht rondjes met strepen waaraan iets was veranderd, toegevoegd of weggelaten. Zonder deze veranderingen waren het saaie streeprondjes; voor mij was het een uitdaging om hier iets aan te veranderen. Zo ontstonden allerlei nieuwe mogelijkheden en deze ontdekkingen kunnen dan weer verder ontwikkeld worden of – al dan niet bewust – toegepast worden in een volgend knipsel. Een soort kettingreactie dus. Over het werken met ‘zomaar-tjes’ valt nog wel iets te vertellen maar verwacht van mij geen kant en klare methodieken. In tegendeel: het blijft een persoonlijke zoektocht met steeds maar doordenken en verder proberen. Niets waait ons zomaar aan.

De knippers onder ons die voor het vaderland wegknippen en geen zoektochten nodig hebben, moeten doorgaan zoals ze knippen. Maar er komen zoveel geluiden door van knippers die niet goed weten hoe ze verder moeten met aangeleerde vaardigheden uit de beginnerscursus. En als je daarmee vastzit, is de verleiding groot om dan maar eens iets na te knippen.

Aan de hand van enkele voorbeelden in verschillende streepvariaties volgt hieronder hoe dat proces van verder werken en ontdekken kan verlopen: je kijkt als het ware vooruit en stelt je zelf een soort opdracht. Bij de cirkels in de vorige Knip-Pers was dat simpel: verander iets aan de strepen. Voor degene die niet van strepen houdt, geldt: iedere techniek of knipvorm kun je op deze manier verder ontwikkelen. Ook vormen uit de volkskunst. De strepen zijn slechts een greep uit de vele mogelijkheden.

De Knip, 7 x 9 cm

De Knik, het eerste knipseltje, was een basisvorm met strepen van gelijke breedte. Aan die strepen is iets veranderd; er is een knik aangebracht. Hierdoor is het knipseltje ineens veel leuker: als je het aan iemand laat zien, gaan er meteen een paar vingers overheen om de knik glad te strijken. Is dit een idee voor een knipkring om eens variaties te bedenken in zo’n eenvoudig streeppatroontje? Ook al houd je niet van strepen, doe het eens. Je weet het nooit: zo ging het bij mij ook.

de Iglo, 10 x 11 cm

De Iglo ontstond na het tekenen van diverse horizontale strepen van verschillende breedtes. Welk effect zou een boogvormige streep of lijn hierin hebben? Eerst helemaal niets maar al schuivende ontstond ineens een vaag beeld van een iglo. Het was dus geen vooropgezet plan maar hij ontstond. Natuurlijk moesten daarna nog wat aanpassingen aangebracht worden, o.a. moesten de horizontale strepen meer functioneel gemaakt worden. Het klinkt heel simpel maar toch is het zo gegaan.

De Uil, 15 x 12 cm

De Uil is een nachtvogel en in het eerste uilenknipsel is het nacht rondom de uil. En laten we zeggen dat de tweede uh ‘in de olmen zit’. De uil in de nacht is eerst geknipt; Ik wilde een streperige uil in een nachtelijke omgeving. Leuk, maar welk effect zou een gestreepte achtergrond bij dezelfde uil hebben?

De Uil, 18 x 14 cm

“Niet doen” riep mijn omgeving, “veel te druk”. Dat was een uitdaging om het wél te doen. Oordeel zelf; ik heb er geen spijt van!

De paddestoel, 12 x 9 cm

Een Paddestoel vormt een heerlijk object om te knippen. Een witte paddestoel binnen een gestreepte achtergrond doet het altijd goed.

Al tekenend met horizontale strepen ont stonden enkele ombuigingen en die ombuigingen vormden als het ware de hoed van een paddestoel.

Als je zoiets hebt gevonden ga je verder, al heel gauw bedenk je dat de strepen van de steel smaller moeten om een contrast te vormen met de hoed. Zo ontwikkel je een heel andere paddestoel. Zowel de uil als de paddestoel hebben beide een streepomgeving maar ze zijn langs een verschillende weg ontstaan.

Zo’maartje, 6 x 9 cm

Het Kattenpension is ontstaan uit het ‘zomaar-tje’ hiernaast. Het verspringen van dikkere en dunnere strepen geeft een effect van een lichter en een donkerder vlak. Dan begint de zoek tocht; wat kun je hiermee?

Een huis. Of een grachtenpand met ramen. Dat zou dan een oersaai knipsel worden. Planten zouden die saaiheid niet wegwerken. Maar er moest wel iets achter de ramen (!).

Het kattenpension, 12 x 29 cm

Na veel denkwerk werden het poezen. Maar een grachtenpand vol poezen?? Dat grachtenpand moest weg en dit werd een éénlaags gebouwtje: een kattenpension! Daarna begint het bijwerken en het aanpassen. Voordat ik met deze strepen begon had ik nooit aan een kattenpension gedacht!

Tenslotte: Niet ieder knipwerk ontstaat op deze manier, maar het is wel heel leuk om zo op ontdekkingstocht te gaan; je komt vaak buiten de platgetreden paadjes.
Wat mij zelf betreft: de ene keer knip ik een paddestoel uit de hand, omdat ik hem direct nodig heb voor een kaart. Een andere keer ontstaat een paddestoel zomaar wanneer ik aan het stoelen ben met strepen (of een andere techniek of knipvorm). In het eerste geval wordt het een gelijksoortige paddestoel en in het tweede geval wordt het een ‘ontdek-paddestoel’. De laatste kost wel wat meer tijd maar geeft ook veel meer voldoening want het is dan helemaal míjn paddestoel.

Een schilder neemt vaak een schetsboekje mee als hij op stap gaat en hij maakt onder weg schetsen van dingen die hij ziet. Thuis gekomen werkt hij ze uit of bewaart ze in afwachting van inspiratie. Wat voor de schilder schetsjes zijn, zijn voor mij de ‘zomaar-tjes’. Er liggen nog verschillende op mijn plank!

Dit artikel verscheen eerder in Knip-Pers 2010-2

Door Wies Palma

‘Zomaar-tjes’ zijn voor mij knipsels die ik zomaar maak. Noem het probeerknipsels die ik voor mijn plezier knip. Maar ze hebben ook een achterliggend doel, want ik probeer uit te zoeken wat voor mogelijkheden en effecten er zijn met een bepaalde figuur of techniek.

Het zijn dus in wezen experimentjes. Vaak pas ik dan later iets wat ik gevonden heb, toe in een knipsel; dit gaat soms bewust maar ook vaak onbewust. Hierbij is een aantal ‘zomaar-tjes’ afgedrukt, van strepen en cirkels. Ik heb cirkels gekozen omdat ik graag met cirkels werk en met strepen kan je zo eindeloos variëren. Hier heb ik hoofdzakelijk gekozen voor strepen van gelijke dikte. Denk echter ook eens aan het afwisselen van dunne en dikke strepen, rechte en gebogen strepen; strepen in strepen enz. Je bent er nooit mee klaar!
Ik houd van het experiment en ik werk er graag mee.

Dit artikel verscheen eerder in Knip-Pers 2010-1

Naar aanleiding van de Coda Denim Design Challenge knipte Maja Houtman een vierluik dat oneindig aan elkaar gepast kon worden. Het ontwerp won de tweede prijs en werd in het Coda ExperienceLab op een blauw én op een zwart denim jasje gelaserd.
Bekijk hier het proces van het laseren:

Sandra Westgeest knipt sinds 2021. Ze sneed en knipte al onderdelen van haar kevers voor #elkedageenkever, maar sinds ze lid is geworden van de Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst pakt ze steeds vaker de schaar erbij. Hieronder een filmpje met haar werkwijze voor de tulpen in museum Kult in Vreden tijdens het jubileumjaar van de vereniging in 2023.

www.sandrawestgeest.nl

Sabeth Elberse geeft een inkijkje in haar manier van knippen. Ze knipt duidelijke vormen, scant ze en maakt daar een op de computer een collage van. Ze drukt ze af als Artprint of als voorkant van een notitieboek of zelfs op een wandkleed.

www.sabethelbersestudio.nl

Hannah Oud-Biemold laat zien hoe je een foto kan bewerken met photoshop, zodat je daarna een evenwichtig knipsel kan maken.
https://youtu.be/22rIstFLErU?t=64

Door Hendrien Warmerdam en Rieny van Beek

Een mooi uitgewerkt knipwerk is het waard om ingelijst te worden. Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden wat betreft glas, lijst en passe-partout. Een goed gekozen inlijsting maakt het knipwerk af.

Passe-partout
Een passe-partout is gemaakt van een vel stevig geperst karton, waar het binnengedeelte is uitgesneden. Het karton is zuurvrij of pH neutraal, zodat het op den duur niet bruin verkleurt. De binnenranden(snede) lopen schuin naar het middengedeelte toe. De schuine binnenrand kan dezelfde kleur hebben

als het passe-partout, maar kan ook verschillen: b.v. een wit passe-partout. met een zwarte binnenrand. Door het gebruik van een passe-partout wordt het knipwerk mooier en krijgt het geheel rust. Soms wordt een passe-partout gebruikt om het knipwerk van het glas af te houden. Wanneer sommige delen van het knipwerk iets naar voren komen, zo als bloemblaadjes of takjes, geeft dat een speels effect.

Het is ook mogelijk om een klein gedeelte van het knipwerk door te laten lopen op het passe-partout, op deze manier wordt het passe-partout bij het ingelijste knipwerk betrokken.

Soorten passe-partouts
Het uitgesneden gedeelte van het passe-partout is rechthoekig, vierkant, ovaal of rond. De buitenrand is vaak rechthoekig en soms vierkant, dit hangt af van de lijst die er omheen komt. Ovale en ronde lijsten zijn moeilijk in alle maten te krijgen, daarom wordt dit meestal opgelost door een rechthoekig passe-partout niet een ovale of ronde uitsnijding. Passe-partouts zijn er in vele kleuren, maar het mooiste resultaat geven de lichte kleuren, omdat donkere kleuren het geheel zwaar maken. Bij een zwart-wit knipsel kan wel een zwart passe-partout gebruikt worden.

Dubbele en driedubbele passe-partouts kunnen gebruikt worden bij gekleurd knipwerk in meer kleuren. De buitenste passe-partout moet rust geven, is breed en van een lichte kleur b.v. gebroken wit, daaronder kan een smalle passe-partout in n van de kleuren die in het knipwerk voorkomt, eventueel gevolgd door een derde. De terugkerende kleuren geven wat extra’s aan het knipwerk.

knipwerk heeft een verhoogde passe-partout nodig. Daarvoor worden aan de achterzijde van het passe-partout repen foam geplakt, zodat tussen het driedimensionaal knIpwerk en het glas voldoende ruimte is om het werk goed tot zijn recht te laten komen.

Maat en plaats van het passe-partout
Bij het kiezen van een passe-partout wordt gekekeken naar de mooiste verhoudingen. De rand van een passe-partout is nooit smaller dan 3, 5 4 cm. Bij een lijstmaat van 40 bij 50 cm is de breedte 6 -7 cm, bij een lijstmaat van 60 bij 80 cm is de breedte 78 cm. De maximale maat voor een passe-partout is 80 bij 110 cm. De breedte van de rand hangt af van de maat van het passe-partout.

Er bestaat geen gouden regel voor de breedte, bij grote lijsten wordt vaak de onderrand iets breder gemaakt dan de bovenrand en zijranden. Een vierkante uitsnijding komt in het midden van een vierkant, of In het bovengedeelte van een rechthoekig passe-partout.

Een ovale uitsnijding komt in het midden van een rechthoekig passe-partout Een ronde uitsnijding komt in het bovengedeelte van een rechthoekig of in het midden van een vierkant passe-partout, wat een rustiger effect geeft.

Een a-symmetrische uitsnljding geeft een bepaalde- spanning aan het knipwerk. Gebruik die niet bij symmetrische knipsels.
Meerdere uitsnijdingen uit passe-partout is ook mogelijk, bijvoorbeeld bij het inlijsten van de vier jaargetijden (zie pagina 19, bovenaan)

Lijsten
Lijsten zijn er in vele breedten, kleuren en maten De breedte van de lijst moet in overeenstemming zijn met de afmetingen van het knipwerk.

Bij een gekleurd knipwerk is het mooi om de kleur in de lijst te laten terugkomen Een witte of zwarte lijst is altijd mooi bij een zwart-wit knipwerk Soms geeft een goudkleurige lijst een bijzonder effect. Een lijst van aluminium of blank hout geeft rust en is altijd te gebruiken

Glas
Bij gebruik van helder glas bij het inlijsten, komt het knipwerk mooier tot zijn recht dan bij ontspiegeld glas.

Dit artikel verscheen eerder in de Knip-Pers 1994-1.